CBCT و کاربرد آن در درمان ارتودنسی

بخش عمده ای از مطالعات اصلی CBCT بر روی آنالیز کرانوفیشیال، مورفومتریک راه های هوایی در سلامت و بیماری متمرکز شده است. استفاده از CBCT در درمان ارتودنسی به شرح زیر است:

1-تجزیه و تحلیل سه بعدی جمجمه و سوپرایمپوزیشن

ریخت سنجی جمجمه و صورت 3بعدی مبتنی بر CBCT در تشخیص و برنامه ریزی درمانی مهم است. کارهای زیادی که تاکنون در این زمینه انجام شده است در تعیین کمی و کیفی ریخت شناسی ساختارهای جمجمه ، صورت ، راه هوایی و… متمرکز است.

2-دندانهای نهفته

بعد از دندان های آسیای سوم، دندان های نیش فک احتمالاً شایع ترین نشانه برای تصویربرداری CBCT در ارتودنسی است.از بین انواع مختلفی از موقعیت های بالینی که به متخصص ارتودنسی ارائه می شود ، دندان های نهفته جزو مهمترین ها هستند. دندانهای نهفته مواردی هستند که با استفاده از CBCT برای بهبود تشخیص و کمک به تغییرات در برنامه ریزی درمانی باید قرار گیرد.

به طور کلی ، می توان انتظار داشت که استفاده بهینه و دقیق از اطلاعات به دست آمده از CBCT برای سفارشی کردن درمان و بیومکانیک دندان های نهفته ، منجر به افزایش کارایی و افزایش موفقیت در بازیابی دندان شود.

3-دندان های اضافی در CBCT

CBCT اطلاعات مهم و جزئیات دقیق تری را در برنامه ریزی درمانی دندانهای فوق ارائه می دهد

4-زاویه ریشه ، مورفولوژی و تحلیل ریشه

از آنجا که موازی سازی ریشه یک هدف مهم در درمان ارتودنسی است ، تعیین دقیق آن اطلاعات ارزنده ای در ارزیابی نتایج درمان فراهم می کند. موازی سازی و روابط ریشه به طور معمول با رادیوگرافی پانورامیک تعیین می شود. این اقدام اغلب عدم دقت در زاویه سازی ریشه را نشان می دهد. به ویژه در دندان های قدامی فک بالا و پایین. در مقابل ، CBCT اندازه گیری دقیق تر زاویه ی ریشه را نسبت به مقادیر اندازه گیری شده در رادیوگرافی 2بعدی رافراهم می کند.

تحلیل ریشه عوارض جانبی درمان ارتودنسی است که ممکن است طول عمر دندانها را به خطر بیندازد. طول ریشه ، فرم و تحلیل به طور سنتی از طریق رادیوگرافی پری اپیکال ارزیابی می شود. نشان داده شده است که CBCT حداقل به اندازه رادیوگرافی پری اپیکال برای تعیین طول دندان و ریشه مناسب است.

علاوه بر این ، از آنجا که CBCT می تواند تصاویر دقیقی از نقص ریشه کوچک ایجاد کند، بینش دقیق تری در مورد تحلیل ریشه ایجاد می کند. این تصاویر حساسیت و ویژگی بیشتری نسبت به عکس های رادیوگرافی پانوراما یا 2بعدی دیگر در تشخیص این ضایعات دارند.

5-ویژگی های مرزی استخوان  آلوئولار در CBCT

شامل عمق ، ارتفاع و مورفولوژی استخوان آلوئول نسبت به ابعاد ریشه دندان ، زاویه و موقعیت مکانی است. شرایط مرزی آلوئل نه تنها توسط آناتومی دنتوآلوئولار قبل از درمان بلکه توسط سازگاری استخوان در حین حرکت دندان و مورفولوژی آن پس از موقعیت نهایی دندان ها تعیین می شود.

تأثیر درمان ارتودنسی بر ریخت شناسی استخوان و شرایط مرزی در سه صفحه از فضا را می توان با CBCT نسبتاً خوب ارزیابی کرد. البته به دلیل برخی از محدودیت های فنی آن کاملاً مناسب نیست. اگرچه CBCT ارزیابی دقیق ارتفاع استخوان آلوئولار را ارائه می دهد ، اما باید در ارزیابی عروق احتیاط شود . زیرا این امر به دلیل وجود تعداد زیادی مثبت کاذب باعث اشتباه پزشک میشود.

6-کمیت و کیفیت استخوان و ملاحظات آناتومیکی در قرار دادن دستگاه انکوریج موقت

   TADsاغلب برای ایجاد یک لنگر پایدار برای اعمال نیروهای ارتودنسی استفاده می شود.

از آنجا که TAD ها می توانند تقریباً در هر جای حفره دهان قرار بگیرند ، باید اطمینان حاصل شود که به ساختارهای مهمی مانند ریشه یا اعصاب برخورد نمی کند . زیرا برای درمان ایمن حیاتی است. در حالی که هیچ مدرکی دال بر نیاز به CBCT برای برنامه ریزی قرار دادن TAD ها وجود ندارد ، این تصاویر می توانند برای تجزیه و تحلیل های ماکرو آناتومیکی از طریق تجسم ساختارهای همسایه مانند ریشه دندان ، سینوس ها و اعصاب مفید باشند.

CBCT همچنین می تواند برای ارزیابی میکرواناتومیکی کمیت و کیفیت استخوان قشر مغز و کیفیت استخوان ترابکولار اساسی باشد که ممکن است ثبات اولیه TAD ها را تعیین کند ، که به نوبه خود مربوط به ثبات ثانویه آنها در طولانی مدت است. بنابراین ، CBCT می تواند در مواردی كه TAD باید در موقعیت هایی با ساختارهای كالبدشناسی یا روابط پیچیده قرار گیرد ، یا در مواردی كه کیفیت و كمیت به خطر بیفتد ، برنامه هایی داشته باشد. به عنوان مثال ، نشان داده شده است که یک مکان در 4 میلی متری پالاتال به سوراخ اینسایسیو ، حجم استخوان بسیار خوبی برای پیچ های استخوانی کام وجود دارد.

7-اندازه گیری شکاف لب،نقایص پالاتال و نتایج پیوند استخوان آلوئولار

شکاف لب و نقص پالاتال شایعترین ناهنجاری جمجمه و صورت در انسان است.

به طور معمول ، ارتودنتیست ها ابتدا در بیماران مبتلا به CL / P در حدود 9 سالگی قبل از قرار دادن پیوند استخوان در محل نقص ، اکسپنشن سریع کام را انجام می دهند. این زمان قرار دادن پیوند باعث می شود که پیوند آلوئولار به موقع بهبود یابد تا دندان نیش به داخل قوس بیاید. سپس ارتودنتیست ها دندان ها را تراز می کنند، فضای ایمپلنت را باز می کنند و یا بیماران را در صورت لزوم برای جراحی ارتوگناتیک آماده می کنند.از دست دادن یا بد شکلی دندان های ثنایی در محل شکاف بسیار شایع است. بنابراین ، برای بررسی تعداد و مورفولوژی دندان های بیمار ، به رادیوگرافی از دندان در سنین پایین نیاز است.

در حالی که از رادیوگرافی 2بعدی برای این منظور استفاده شده است ، CBCT ممکن است اطلاعات دقیق تری در مورد تعداد ، کیفیت و محل قرارگیری دندان ها در نزدیکی محل شکاف ، وضعیت رویش  و مسیر دندان های نیش در محل های شکاف پیوندی  و تشخیص محل قرارگیری ایمپلنت ارائه دهد.

تصاویر CBCT امکان تجسم مورفولوژی سه بعدی پل استخوانی ، رابطه بین استخوان و ریشه دندان های همسایه و شرایط پریودنتال آنها را فراهم می کند. سرانجام ، CBCT می تواند برای تشخیص و درمان دندان های نیش نهفته که در بیماران مبتلا به CL / P و مسیرهای رویش آنها از طریق سایت های استخوان پیوند شده شایع است ، مفید باشد.

8-مورفولوژی و آسیب شناسی مفصل گیجگاهی فکی که به مال اکلوژن کمک می کند

حرکات محدود ، درد مفصلی و اصوات مفصلی شاخص های مختلف پاتولوژی TMJ از جمله آرتروز ، آرتریت روماتوئید ، تحلیل کندیل ایدیوپاتیک و سایر اختلالات کمتر شایع TMJ هستند. تغیرات رادیوگرافی پیشرونده مشترک در بیشتر این بیماریهای TMJ شامل خطوط نامنظم و  یا نازک شدن

خط کورتیکال (اسکلروز) ، فرسایش ، تشکیل استئوفت ، کیست های زیر غضروفی و ​​صاف شدن و باریک شدن فضای مفصلی میباشد.

همانطور که انتظار می رفت ، تصاویر CBCT جزئیات تشریحی دقیق تر TMJ را نسبت به رادیوگرافی پانورامیک 2بعدی معمولی در اختیار پزشکان قرار می دهد. تصاویر CBCT با اجازه دادن به تجسم همزمان TMJ ها و ارزیابی روابط و اکلوژن فکین ، فرصتی را برای تجسم و تعیین کمیت اثرات محلی و منطقه ای مرتبط با ناهنجاری های TMJ فراهم می کند.

9-مورفولوژی راه های هوایی،مال اکلوژن عمودی و آپنه انسدادی خواب در CBCT

راه هوایی منقبض شده حلق به عنوان یک عامل بالقوه در انسداد مال اکلوژن عمودی در کودکانی که به عادت تنفس دهانی مبتلا می شوند ، در نظر گرفته می شود. علاوه بر این ، در بین ارتودنتیست ها علاقه مندی به مورفولوژی راه های هوایی ، ارتباط آن با OSA و اثرات درمان ارتودنسی بر OSA وجود دارد.

در حالی که به طور کلی از CBCT برای تصویربرداری از بافتهای معدنی استفاده می شود ، می توان از آن برای تصویربرداری دقیق از راه هوایی نیز استفاده کرد که به پزشکان امکان می دهد سطح مقطع ، حداقل سطح مقطع و کل حجم مجاری تنفسی بیمار را اندازه گیری کنند. همانطور که پیش بینی می شود ، اصلاح جراحی بیماران کلاس II منجر به افزایش حجم راه هوایی حلق می شود ، در حالی که اصلاح کلاس III حجم مجاری هوایی فوقانی را کاهش می دهد. اثرات بالینی که باعث افزایش حجم راه هوایی حلق از این روش ها بر عملکرد تنفسی شده است هنوز مشخص نشده است.

ایمپلنت دندان؛ پاسخ به سوالات متداول در مورد آن

ایمپلنت دندان یکی از برترین و پرطرفدارترین روشهای درمانی در زمینه جایگزینی دندانهای از دست رفته محسوب می شود. در این میان سوالات بیشماری در مورد این درمان برای بسیاری از بیماران ایجاد می شود که در این مقاله به برخی از مهمترین آنها پاسخ داده شده است.

آیا نیاز به عکس خاصی برای درمان ایمپلنت وجود دارد؟

بله! برای انجام درمان نیاز به عکسهای سه بعدی دندانپزشکی میباشد که به آن CBCT «سی بی سی تی» میگویند. در این عکسها ارزیابی دقیق ناحیه و در نظر گرفتن نواحی و ساختارهای مجاور و تعیین ضخامت و ارتفاع استخوان و… صورت میپذیرد. عکسهای معمول دندانپزشکی به تنهایی کافی برای درمان ایمپلنت نمی باشد.

طول مدت درمان ایمپلنت چقدر است؟

زمان مرجله ی جوش خوردن  ایمپلنت یا osteointegration ، میتواند بسته به کیفیت استخوان از 3 تا 6 ماه متغیر باشد . در فک پایین بین 3 تا 4 ماه و در فک بالا می تواند به 4 تا 6 ماه زمان نیاز داشته باشد. بعد از آن شروع مرحله ی پروتزی جهت جایگذاری تاج دندان آغاز میشود. مراحل پروتزی شامل قالبگیری، انتخاب رنگ دندان و اندازه ی روکش و تنظیم روکش در داخل دهان میباشد.

آیا کاشت ایمپلنت مستلزم وجود لثه سالم در افراد میباشد؟

بله – برای گذاشتن ایمپلنت باید شرایط سلامت بافت اطراف ایمپلنت را در نظر گرفت. هرگونه عفونت و التهاب در ناحیه ی مورد نظر موفقیت درمان را تحت تاثیر قرار میدهد. علاوه بر آن سایر نواحی موجود در حفره دهان نیز باید شرایط نرمال داشته باشند. چرا که باکتریها میتوانند از ناحیه ای به ناحیه ی دیگر منتقل شوند

فردی تمام دندانهای خود را از دست داده است. با چند ایمپلنت میتوان تمام دندانها را به وی باز گرداند؟

معمولا در چنین مواردی برای هر دندان از دست رفته یک ایمپلنت گذاشته نمیشود. طرح درمان در چنین مواردی به گونه ای است که بیمار در نهایت 12 دندان در فک بالا و 12 دندان در فک پایین دریافت خواهد کرد. معمولا این دندانها در فک بالا بر روی 8 ایمپلنت و در فک پایین 6 ایمپلنت سوار خواهند شد. تحقیقات علمی نشان داده است که مجموع این بیست و چهار دندان باعث میشود تا شخص بین 80 الی 90 درصد کفایت غذا خوردن، تکلم و تمام مسائل مربوط به دندانهای طبیعی را بدست آورد. در نتیجه عملا جایگزینی تا حد 32 دندان نیازی نیست. بر حسب مورد و صلاحدید تیم درمانی، میتوان از پایه های بیشتری جهت افزایش ماندگاری و اتکای بیشتر پروتزها بر پایه های ایمپلنت استفاده کرد.

آیا به ایمپلنت مانند دندان طبیعی خونرسانی میشود؟

در خود ایمپلنت رگ یا مویرگ وجود ندارد و جنس ایمپلنت از فلز تیتانیوم یا آلیاژهای آن میباشد، امّا در استخوان اطراف ایمپلنت که نقش نگهدارنده برای آن دارد و سلامتی آن در موفقیت ایمپلنت نقش مهمی دارد، خونرسانی طبیعی صورت میگیرد. ایمپلنت بعد از جاگذاری طبق فرآیند طبیعی osteointegration ، به استخوان متصل میشود یا به‌اصطلاح فک جوش میشود و هیچ حرکتی ندارد.

آیا مسواک یا خمیر دندان مخصوص برای ایمپلنت نیاز میباشد؟

نیازی به نوع مخصوصی از مسواک یا خمیر دندان نمی باشد ولی شاید لازم باشد از نخ دندانی که امکان تمیزکردن ناحیه ی بین تاج ایمپلنت و دندان مجاور را دارد، مثلا superfloss بخوانید سوپِرفِلاس، استفاده کرد. البته در تمامی موارد نیاز به استفاده از سوپر فلاس نمی باشد و در اکثر موارد با نخ دندان معمولی هم میتوان بین دندان طبیعی و ایمپلنت را پاکیزه نمود.

میزان اشعه دریافتی؛ مقایسه در روش های مختلف پزشکی

میزان اشعه دریافتی را با مقیاس به نام میلی سیورت اندازه گیری میکنند.

میزان مجاز اشعه یونیزان دریافتی برای هر انسان در طول سال (بجز اشعه زمینه و موارد اورژانسی) حدود یک میلی سیورت میباشد.

میزان از طریق تصویربرداری های  پزشکی

• رادیوگرافی اندام : 0.001میلی سیورت
• رادیوگرافی قفسه سینه : 0.1 میلی سیورت
• ماموگرافی(یک طرف) : 0.4 میلی سیورت
• ستون مهره ها : 1.5 میلی سیورت
• سی تی اسکن شکم : 5 میلی سیورت

میزان اشعه دریافتی در روش های مختلف تصویر برداری دندانپزشکی

• یک عدد رادیوگرافی داخل دهانی پری اپیکال یا بایت وینگ : 0.008 میلی سیورت
• پانورامیک(OPG) : 0.01 میلی سیورت
• سی بی سی تی CBCT با دستگاه ایده آل:     0.04 – 0.08 میلی سیورت  بسته به سایز منطقه تحت تابش

همانطور که ملاحظه شد مقدار اشعه ای که حین انجام تصویر برداری های دندانپزشکی توسط بدن دریافت میشود بسیار کمتر از حد مجاز سالیانه میباشد.

دوزی که در رادیوگرافی های دندانپزشکی استفاده می شود بسیار پایین است. چهار عدد رادیوگرافی معمولی بایت وینگ ( یا پری آپیکال) دوز اشعه ای حدود 0.004میلی سیورت است که معادل یک روز اشعه کیهانی که شما به طور عادی هر روز دریافت می کنید، می باشد .

   شما اگر حتی یک سفر هوایی کوتاه در حد یک تا دو ساعت داشته باشید، همین میزان اشعه مضر دریافت می کنید . رادیوگرافی پانورامیک ، دو برابر این میزان ( یعنی دو روز تابش عادی کیهانی ) پرتو ایکس نیاز دارد .

   این دوز اشعه ، با رادیوگرافی های پزشکی و سی تی اسکن ،گاما و … قابل مقایسه نیست و در مقایسه با آن ها بسیار ناچیز است .

بنابراین نگرانی زیادی در مورد اشعه ناشی از رادیوگرافی های دندانپزشکی وجود ندارد.

مرکز رادیولوژی فک و صورت الف با پیشرفته ترین و ایمن ترین دستگاه های رادیولوژی در خدمت همکاران گرامی و مراجعین محترم میباشد.